Les 49 – HET BOEK HABAKUK
VRAGEN VOOR ZELFSTUDIE (Les 49)
- Van welke bekende profeet was Habakuk een tijdgenoot?
- Aan wie richtte hij zijn boodschap?
- Welk vers uit Habakuk wordt gebruikt door Paulus?
- In welke toestand verkeerde Juda tijdens zijn dienst?
- Wat zijn de grote leringen in Habakuk?
A. DE PERSOON VAN HABAKUK
I. ZIJN PLAATS ONDER DE PROFETEN
Habakuk, die een tijdgenoot was van Jeremia, staat hoog aangeschreven onder de Hebreeuwse profeten. Hij profeteerde tot Juda, even vóór de inval van de Chaldeeën. Enkele prachtige teksten in de Bijbel komen in dit boek voor. Hij wordt dan ook herhaaldelijk aangehaald in het Nieuwe Testament. De bekende woorden van Paulus: “de rechtvaardige zal uit het geloof leven”, staan in Habakuk 2:4. Paulus haalt ze drie maal aan: Romeinen 1:17; Galaten 3:22; Hebreeën 10:38.
De boodschap van Habakuk onderscheidt zich van die van de andere profeten van zijn tijd daarin dat hij meer aandacht heeft voor Jehovah Zelf, terwijl de anderen zich meer bezighouden met de verdediging van het bestuur van Jehovah.
II. DE TIJD WAARIN HIJ LEEFDE
In tegenstelling tot de andere profeten noemt Habakuk niet de namen van de koningen van zijn tijd. Er zijn echter duidelijke aanwijzingen in zijn geschriften dat hij optrad kort voor de inval van de Chaldeeën (Babyloniërs). Vermoedelijk is zijn optreden begonnen in de laatste periode van de regering van Josia, maar ook tijdens de regering van de zelfzuchtige, tiran-nieke en goddeloze Jojakim moet hij hebben geprofeteerd. Dit blijkt wel uit zijn beschrijving van de grote afval van Juda.
Zoals God de Assyriërs had gebruikt in het oordeel over Israël, zo zendt hij de Chaldeeën tot straf van het huis van Juda. Met de verwoesting van Ninevé was het Babylonische rijk het machtigste geworden van die tijd. Jehovah zegt in Habakuk 1:6: “Want ziet, Ik verwek de Chaldeeën, een bitter en snel volk, trekkende door de breedten der aarde, om erfelijk te bezitten woningen, die de zijne niet zijn.”
III. ZIJN PERSOONLIJKE GESCHIEDENIS
Er is praktisch niets bekend van de persoonlijke geschiedenis van Habakuk. Zijn naam betekent “omhelzen” en ontsluiert wellicht een karaktertrek. Als een man wiens oog voortdurend op God gevestigd is, wordt hij wel de profeet van het geloof genoemd. De Heere gebruikte Habakuk als een getuige van Hemzelf tegen de afval van het volk en de afgodendienst van zijn onderdrukkers. Hoewel hij niets begreep van de ongelijkheid en tegenstrijdigheid in het leven, legde hij dit probleem in vertrouwen voor Jehovah neer. En God beloonde dat geloof met een openbaring die hem de weg wees naar de oplossing van zijn moeilijkheden. Het resultaat was dat het geloof van de profeet werd versterkt.
Evenals bij Jona is ook bij Habakuk zijn profetie nauw verbonden aan zijn persoonlijke ervaring en zijn verhouding tot God.
IV. ZIJN BOODSCHAP
De boodschap van Habakuk, merendeels in de vorm van een gesprek met God, is er een van problemen en lofprijzingen. De profeet is radeloos over de boosheid van zijn volk. Hij begrijpt niet hoe het mogelijk is dat God, Die rechtvaardig en heilig is, die boosheid kan aanzien. Maar als God hem dan verzekert dat Hij hen spoedig zal straffen door de Chaldeeën, dan is de profeet helemaal van zijn stuk gebracht. Hoe kan Hij, Die “te rein van ogen is om het kwaad te zien” (1:13) zo’n goddeloos, grimmig en onstuimig volk als dat van Babel gebruiken tot straf van Zijn uitverkoren volk?
In antwoord op het gelovig afwachten van de profeet, geeft God hem een openbaring van Zijn plan en doel. Dat kunt u vinden in het laatste hoofdstuk. Van al de profeten schijnt Habakuk het meest bezorgd te zijn over de overwinning van Gods heiligheid, meer dan zijn wens dat Zijn volk gespaard zal blijven voor het oordeel. Hij ziet dat God niet alleen belang-stelling heeft voor Israël en Juda, maar voor alle volken.
Een andere belangrijke waarheid (reeds terloops vermeld), is het woord van Hababuk: “De rechtvaardige zal uit zijn geloof leven”. De strekking van deze boodschap is niet dezelfde als die welke Paulus daaraan verbindt. Habakuk bedoelt de uiterlijke openbaring van het geloof, terwijl Paulus meer de innerlijke drijfveer van goed handelen op het oog heeft. Maar het levende geloof van het met de Geest vervulde leven moet toch blijken uit de wandel van de gelovige en zo zijn toch de beide boodschappen nauw verwant.
Men heeft wel gezegd dat er in het Oude Testament geen enkele tekst te vinden is die zo prachtig levend geloof beschrijft als Habakuk 3:17-19.
B. HET BOEK VAN HABAKUK
I. INLEIDING
Dit korte boek van de onbekende profeet is geschreven in de meest verheven stijl. Men heeft zich afgevraagd of het niet tot de dichterlijke boeken gerekend moet worden. Het voornaamste onderscheid tussen Habakuk en de andere profeten uit de tijd van verval is dat zij zich vooral bezighouden met de rechten van Jehovah als de Heerser en hij met Jehovah Zelf. Dit is de sleutel. Afval heeft kastijding ten gevolge, dat is de algemene boodschap van de profeten vóór de ballingschap … maar Habakuk getuigt van lof tot Jehovah. Misschien heeft Juda dit boek wel meegenomen in de ballingschap als een beveiliging tegen afgoderij en pantheïsme.
II. SLEUTELVERS
Als sleutelvers nemen wij hoofdstuk 2:4.
“Ziet, zijn ziel verheft zich, zij is niet recht in hem; maar de rechtvaardige zal door zijn geloof leven.”
III. INDELING
- Het oordeel over Juda aangekondigd – Habakuk 1
- De goddeloosheid van de Chaldeeën en hun verwoesting – Habakuk 2
- Het visioen van de komende Heer – Habakuk 3